Migraine & de Trigeminuszenuw

Heb je je al eens afgevraagd waarom je gezicht zo'n pijn doet wanneer je een migraine-aanval hebt, of waarom je van kaakklemmen en sterke geuren migraine kan krijgen?

De oorzaak ligt bij de trigeminuszenuw. Deze zenuw bestaat uit drie takken in het gezicht en bezenuwt het hersenvlies (de "dura mater"). Wanneer ze een signaal oppikt in het hersenvlies of gezicht, stuurt ze dit signaal door tot diep in de hersenen (via de hersenstam en thalamus), en kan het nu geïnterpreteerd worden als pijn.

Activatie van de trigeminus van binnenuit

De trigeminuszenuw raakt van binnenuit geactiveerd wanneer de neuronen in je hersenen in een energietekort zijn geraakt, en een 'cortical spreading' zijn gestart. Een cortical spreading kan je een beetje vergelijken met een kortsluiting in de hersenen. Enkele neuronen komen in een energietekort en als reactie...

1. Wordt de bloedtoevoer naar de hersenen initieel sterk vergroot. Er wordt onder meer natrium, glucose en zuurstof aangevoerd. Hiermee worden de neuronen geactiveerd. Dit gaat via elektrische signalen. Door natrium in het neuron te trekken en kalium eruit te duwen, wordt een negatief geladen neuron meer positief geladen. Dit is de trigger voor het neuron om een signaal door te sturen, in dit geval glutamaat, wat de geconnecteerde neuronen ook gaat activeren.

2. Naast het activeren van geconnecteerde neuronen met glutamaat, worden ook neuronen rondom geactiveerd. Dit is wat men de 'cortical spreading' noemt. De lading van alle omliggende neuronen gaat ook ineens omhoog en ook deze gaan glutamaat gaan vrijgeven. Je zou dit kunnen zien als een ultieme poging van de hersenen om een oplossing te zoeken voor het energietekort. Je wordt hyperalert.

3. Je krijgt nu een overvloed aan glutamaat in de hersenen. Door deze hyperactiviteit krijg je oxidatieve stress. Ditzelfde proces gebeurt wanneer je huid verbrandt als je te lang in de zon zit, of wanneer je zo hard gesport hebt dat je spieren verzuurd zijn. De cellen hebben nu tijd nodig om de oxidanten weg te werken. Zolang dat niet gebeurd is, kunnen ze niet optimaal werken.

4. De cortical spreading bereikt uiteindelijk het hersenvlies en de trigeminuszenuw wordt geactiveerd. De zenuw omringt de bloedvaten in het hersenvlies en zorgt ervoor dat deze uitzetten en ontsteken door neuropeptiden zoals CGRP. Dit is waarschijnlijk wat de pijn veroorzaakt.

Nu begrijp je ook waarom CGRP-remmers zoals Aimovig mogelijk wel je pijn kunnen beperken, maar niet de oorzaak wegnemen. Je hersenen zijn nog steeds in energietekort gegaan, en dit probleem heb je niet opgelost. Je neuronen kunnen schade oplopen door de oxidatieve stress, en hebben telkens weer tijd en anti-oxidanten nodig om te herstellen.

Triptanen slagen er dan weer in (om niet geheel duidelijke redenen) het uitzetten van de bloedvaten om te keren. Ook een stevige kop koffie kan de bloedvaten terug normaliseren (tenzij je lichaam gewoon is aan koffie).

Activatie van de trigeminus van buitenuit

De trigeminuszenuw bevindt zich dus voor een groot deel buiten de hersenen; in je hersenvlies en verspreid over je gezicht. Daar heeft het sensoren die informatie oppikken en doorgeven tot in de hersenen. Het is dus mogelijk om de trigeminus te activeren zonder dat er eerst al een energietekort in de hersenen bestond. Ook nu kan de zenuw daardoor CGRP en andere neuropeptiden vrijgeven en hiermee de bloedvaten doen uitzetten en een ontstekingsreactie triggeren.

Wat kan nu de trigeminus van buitenaf activeren? Denk aan:

• allergenen, virussen en bacteriën die langs de neus binnenkomen

• gezichtscrèmes met irriterende bestanddelen en een te doorlaatbare huid

• hevig licht

• sterke geuren

• hevige wind op je gezicht

• de masseter (de grote kauwspier die voor het oor vanaf het jukboog naar de onderrand van de kaakhoek loopt) die overactief is. Denk aan tandenknarsen en kaakklemmen.

• ...

What wires together, fires together

Vermoedelijk zal dergelijke activatie bij een persoon die geen migrainelijder is, ook geen "volledige" migraine veroorzaken. Maar "what wires together, fires together". Dit principe is beschreven door Donald Hebb en is ook het principe van het Pavlov-effect. Neuronen die frequent gelijktijdig geactiveerd worden, gaan in de toekomst ook elkaar activeren. Zo zou het dus kunnen dat, door het activeren van de trigeminus "van buitenuit", een migrainepatiënt een nieuwe aanval krijgt. De neuronen in de hersenen gaan plots hyperactief worden, starten een cortical spreading, en de cirkel is rond.

Desentisatie

Het is dus belangrijk om de migraineaanvallen onder controle te krijgen, zowel van binnenuit als van buitenuit, en de processen te ontkoppelen. Migrainekliniek helpt jou graag inzicht te krijgen in jouw persoonlijke migraineproblematiek en reikt je handvatten aan om je migraine onder controle te krijgen.